Adnoddau dan y chwyddwydr

Hughesovka - Ymfudo a diwydiannu Cymru yn...
Mae’r adnodd yma’n gwahodd dysgwyr i edrych ar hanes diwydiannu Cymru o safbwynt gwahanol. Sefydlwyd dinas Hughesovka, sef dinas Donetsk yn rhanbarth Donbas, dwyrain Wcráin erbyn heddiw (rhan o Ymerodraeth Rwsia bryd hynny) gan weithwyr o Gymru a Phrydain. Gan ddefnyddio Hughesovka fel astudiaeth achos, nod yr adnodd yw galluogi dysgwyr i ddatblygu safbwynt mwy amlochrog a beirniadol ar hanes diwydiannu yn eu gwlad ac ymgysylltu’n feirniadol â deunydd archifol.Awduron: Clara Defachel a Dr Victoria Donovan, Prifysgol St Andrews, yr Alban. Casgliad y Werin Cymru.Daw’r deunydd ffynhonnell (ffotograffau a delweddau eraill) yn yr adnodd hwn o Archif Ymchwil Hughesovka, a gedwir yn Archifau Morgannwg, ac fe’i hatgynhyrchir yma drwy eu caniatâd caredig. Cwricwlwm i Gymru Y DyniaethauHanesCam Cynnydd: 3 a 4 Dysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn yn cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol. Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gasgliad o ddelweddau i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn.

Yr Holocost a Chymru: Kindertransport 1
Wrth ffoi ledled Ewrop i ddianc rhag y Natsïaid, cyrhaeddodd tua 10,000 o blant Iddewig Brydain Fawr rhwng Rhagfyr 1938 a Medi 1939 ar y Kindertransport (trafnidiaeth plant). Dim ond plant dan oed ar eu pen eu hunain a dderbyniodd llywodraeth Prydain trwy’r cynllun hwn, er bod y rhan fwyaf ohonyn nhw’n byw gyda’u rhieni ac aelodau eraill o’u teuluoedd cyn iddyn nhw ffoi. Yn y casgliad hwn o adnoddau, rydym yn archwilio rhai o straeon y ffoaduriaid a oedd yn blant yn teithio ar y Kindertransport i Gymru.Delwedd uchod: Dorothy Fleming, pedair oed, yn sefyll yn Rathauspark yn Fienna. Tynnwyd y llun ym 1932. © O'r casgliad yng The National Holocaust Centre and Museum, UK. Kindertransport 1: Bywyd Iddewig yng Nghanolbarth Ewrop cyn yr Ail Ryfel Byd. Mae'r adnodd gyntaf hwn yn archwilio bywyd merch ifanc Iddewig o Awstria, Dorothy Fleming, cyn iddi gyrraedd Caerdydd. Cynhyrchwyd yr adnodd hwn fel rhan o brosiect partneriaeth 'Côf a lithr, llythyrau a geidw: creu adnoddau'r Holocost ar gyfer ysgolion Cymru' rhwng Canolfan Astudio Symudedd Pobl (CMOP), Prifysgol Aberystwyth, a Jewish History Association of South Wales/Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru (JHASW/CHIDC). Cefnogir y prosiect yn garedig gan Cymdiethas y Ffoaduriaid Iddewig, Charles Wolfson Charitable Trust, Jewish Historical Society of England a Garfield Weston Foundation. Cwricwlwm i GymruIecheyd a Lles, Y Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a ChyfathrebuOed: 9-14 / Cam Cynnydd: 3 a 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddion ein gwefan. Mae'n un o gyfres o 4 ar bwnc y 'Kindertransport’. Dyma ddolenni i'r adnoddau eraill yn y gyfres hon:Kindertransport 2Kindertransport 3Kindertransport 4 Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.

Pecyn Cymorth Treftadaeth
Cadw a rhannu eich dogfennau hanesyddolSefydlwyd Cymdeithas Hanes Iddewig De Cymru / The Jewish History Association of South Wales CHIDC / JHASW) ym mis Tachwedd 2017 gyda'r nod o ddatgelu, dogfennu, cadw, a rhannu treftadaeth ddiwylliannol diriaethol ac annirweddol ymysg cymunedau Iddewig de Cymru.Mae'r dogfennau hyn yn rhan o Becyn Cymorth Treftadaeth a fydd yn galluogi cymunedau a sefydliadau bychan i gymryd y camau cyntaf tuag at warchod a rhannu eu treftadaeth, hyd yn oed os nad oes ganddynt brofiad yn y maes hwn.Mae Archifau Morgannwg wedi bod yn bartner tymor hir i lawer o brosiectau CHIDC / JHASW ac mae hi wedi cyfrannu’r dogfennau yma fel rhan o brosiect ar y cyd (ynghyd â Casgliad y Werin Cymru) ar gyfer Grant adfer gwirfoddoli yn sgil y Coronafirws a ariannwyd gan Lywodraeth Cymru 2020/21. Mae'r adnodd hwn yn cynnwys arweiniad ar: Gadw eich deunydd hanesyddol yn eich Archifau lleolCanllawiau ar gyfer rhestru cofnodion cyn eu hadneuo yn Archifau MorgannwgTrin Dogfennau - Egwyddorion Cyffredinol Rhannu eich deunydd hanesyddol ar Cadgliad y Werin CymruSut i greu catalog Casgliad y Werin Cymru ar gyfer Deunyddiau CyffyrddadwyHawlfraint - Cyflwyniad byr iawn Mae rhannau pellach o'r pecyn cymorth i'w gweld ar ein gwefan yma www.jhasw.com/heritage-toolkit Dysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn ar gyfer dysgwyr sy'n oedolion, ac mae'n cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol. Pecyn Gweithgareddau DysguMae'r adnodd hwn yn cynnig gweithgareddau dysgu i'ch helpu i ddatblygu sgiliau a gwybodaeth newydd. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r adnodd hwn.

Sut i uwchlwytho i wefan Casgliad y Werin Cymru
Hoffech chi gyfrannu deunydd at Gasgliad y Werin Cymru? Yn ansicr lle mae dechrau? Gwyliwch ein fideo byr isod, yna darllenwch ein Canllawiau Sut i er mwyn dysgu sut i gofrestru cyfrif, uwchlwytho a chyhoeddi. Athrawon: Mae’r sgiliau sy’n cael eu datblygu wrth greu cyfrif ac uwchlwytho eitemau i Gasgliad y Werin Cymru yn bodloni sawl un o ofynion y Fframwaith Cymhwysedd Digidol. Darllenwch rhagor yn ein Blwch offer i athrawon. Cwricwlwm i GymruFframwaith Cymhwysedd Digidol Dysgu Gydol OesMae'r adnodd hwn yn cynnig cyfleoedd ar gyfer datblygiad personol neu broffesiynol.

Croeso i’r adran Addysg, sy’n llawn adnoddau i ddysgwyr o bob oed. Athrawon, chwiliwch am adnoddau yn ôl oedran a meysydd y cwricwlwm isod, neu defnyddiwch y Blwch Offer i Athrawon am gymorth ymarferol gyda’r Fframwaith Cymhwysedd Digidol.

Dysgwyr sy'n oedolion, cliciwch ar y tab Dysgu Gydol Oes i weld yr adnoddau mwyaf addas ar eich cyfer, ac edrychwch ar ein Cyrsiau Hyfforddi i ddysgu mwy am ddigido treftadaeth Cymru.

Cwricwlwm i Gymru

Oed: 5-8 / Cam Cynnydd 2
Oed: 8-11 / Cam Cynnydd 3
Oed: 11-14 / Cam Cynnydd 4
Oed: 14-16 / Cam Cynnydd 5
Oed: 16+ / Cam Cynnydd 5+
- Select All
- Y Celfyddydau Mynegiannol
Dysgu Gydol Oes
- Select All
- Sgiliau digidol
- Hanes
- Lles

(-) Remove Y Dyniaethau
(-) Remove Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu

Astudiaeth Achos: Llongddrylliad y Royal Charter
Ar 25 a 26 Hydref 1859, cafwyd un o’r stormydd gwaethaf erioed yn hanes Prydain. Tarodd arfordir Cymru, gan suddo bron i 150 o longau. Yr enwocaf ohonynt oedd y llong stêm y Royal Charter, a ddrylliwyd ar arfordir Môn gan ladd 450. Mae llongddrylliadau’r Storm Fawr yn rhoi darlun unigryw o’r cyfnod Fictoraidd yng Nghymru, ac yn ffordd o archwilio ein cysylltiadau â gweddill y byd, diwydiannau coll y môr, a chymdeithas y cyfnod.Treuliodd tair ysgol o Ynys Môn fisoedd yn astudio llongddrylliad y Royal Charter mewn project oedd yn bartneriaeth rhwng Cadw a Chomisiwn Brenhinol Henebion Cymru (CBHC). Gallwch ddarllen am eu project, casglu syniadau ar gyfer gweithgareddau dosbarth a gweld esiamplau o waith y disgyblion. Gallwch hefyd archwilio’r ffynonellau y buont yn eu defnyddio ar wefan Casgliad y Werin, gan gynnwys arteffactau aur hyfryd ac eitemau bob-dydd o longddrylliad y Royal Charter. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu, Mathemateg a RhifeddHanesOed: 8-11 / Cam Cynnydd 3 Astudiaeth achosCasglwch syniadau ar gyfer eich projectau digidol eich hunan drwy weld sut mae ysgolion eraill wedi defnyddio ein gwefan.

Tai a Chartrefi yn Amser y Tuduriaid
Mewn pa fath o dai oedd pobl yn byw yn oes y Tuduriaid? Sut oedden nhw’n edrych? Sut fydden nhw’n cael eu hadeiladu ac o ba ddeunyddiau? Oedden nhw’n syml neu’n foethus? Edrychwch ar ffotograffau, darluniau a chynlluniau tai Tuduraidd. Datblygwch sgiliau cynllunio, meddwl a chyfathrebu a dysgu am fywyd yn oes y Tuduriaid.Adnodd dwyieithog. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a ChyfathrebuHanesOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn.

Abertawe Oes Fictoria - Pobl a’u Pethau
Pa fath o bethau oedd yng nghartrefi pobl Abertawe ynghanol y bedwaredd ganrif ar bymtheg? Mewn amgueddfa, fe welwch bethau oedd gan bobl yn eu cartrefi yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Mae rhai o’r rhain wedi’u trosglwyddo o genhedlaeth i genhedlaeth yn y teulu, rhai wedi’u canfod gan archaeolegwyr, rhai wedi’u prynu neu eu benthyg a rhai wedi’u rhoi’n rhodd i’r amgueddfa. Mae rhai’n ymwneud â gwaith pobl, roedd rhai’n cael eu defnyddio yn y cartref, a rhai’n eitemau ar gyfer hamdden.Mae pethau yn gallu dweud llawer am y ffordd yr oedd pobl yn byw, pa mor dlawd neu gyfoethog yr oeddent a pha fath o ddefnyddiau oedd ar gael. Cawn weld hefyd pa fath o bethau oedd yn cael eu prynu a’u gwerthu, eu defnyddio a’u trysori, a’u taflu neu eu colli gan bobl yn y gorffennol.Mae’r Gweithgaredd Dysgu hwn yn cynnwys popeth i gynnal sesiwn eich hun yn yr ystafell ddosbarth, a gallwch ei gysylltu â gweithdai i ysgolion yn Amgueddfa Genedlaethol y Glannau ac Amgueddfa Abertawe. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu, Fframwaith Cymhwysedd DigidolHanesOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o 3 am 'Abertawe Oes Fictoria' ar gyfer Cam Cynnydd 3. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn.

Abertawe Oes Fictoria - Storïau Pobl
Pwy oedd Fictoriaid Abertawe? Sut y gallwn ni ddysgu am y bobl gyffredin oedd yn byw ac yn gweithio yn Abertawe yn y 1850au? Beth oedd Walter Butt yn ei wneud ag afal pîn? Pam gafodd Mrs Phillips ei beirniadu am werthu ffrwythau ddydd Sul?Mae’r Gweithgaredd Dysgu hwn yn edrych ar rai o’r ffynonellau sy’n rhoi cofnod bychan o ddigwyddiadau mywydau pobl na fyddem yn gwybod dim amdanynt fel arall ac mae’n annog y disgyblion i ddehongli’r ffynonellau ac i greu eu cymeriadau eu hunain. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu, Fframwaith Cymhwysedd DigidolHanesOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o 3 am 'Abertawe Oes Fictoria' ar gyfer Cam Cynnydd 3. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn.

Ddôl Drefol
Dysgwch am wenyn, bioamrywiaeth a sut i greu eich gweirglodd eich hun.Yn 2014, creodd Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd Ddôl Drefol ar dir yr Amgueddfa, fel lloches i fywyd gwyllt yng nghanol y ddinas. Bwriad y pecyn hwn yw helpu athrawon ac addysgwyr y Cyfnod Sylfaen a Chyfnod Allweddol 2 i baratoi at arwain ymweliad i Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd, ond gellir ei ddefnyddio i gefnogi dysgu yn yr ystafell ddosbarth a thu hwnt hefyd. Mae llawer o syniadau a gweithgareddau i fynd i’r afael â nhw cyn eich ymweliad, tra byddwch yn yr Amgueddfa ac yn ôl yn yr ysgol. Yng nghefn y pecyn, ceir adran adnoddau gyda thaflenni gwaith a gweithgareddau. Cwricwlwm i GymruY Celfyddydau Mynegiannol, Y Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu, Mathemateg a Rhifedd, Gwyddoniaeth a ThechnolegHanes, DaearyddiaethOed: 5-11 / Cam Cynnydd: 2 a 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein gwefan. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gasgliad o ddelweddau i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn. Mae'r casgliad yn cynnwys delweddau o'r adnodd, a rhai ychwanegol i wella profiad dysgu eich disgyblion.

Gwaith Haearn Blaenafon Cam Cynnydd 4
Archwiliwch y gwaith haearn ym Mlaenafon, un o safleoedd allweddol y Chwyldro Diwydiannol, sydd bellach yn Safle Treftadaeth y Byd. Edrychwch ar gynlluniau, mapiau, ffotograffau ac adroddiadau i ddarganfod sut fywyd oedd gan y gweithwyr haearn. Gallwch archwilio’r newidiadau fu yng Nghymru rhwng 1760 a 1914, a datblygu sgiliau meddwl trwy ymchwil hanesyddol. Cwricwlwm i GymruY DyniaethauHanesOed: 11-14 / Cam Cynnydd: 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn.

Ar Garreg Eich Drws - Llyfrau Log Ysgolion
Defnyddio archifau i ymchwilio i hanes lleol. Mae'r adnodd hwn yn edrych ar sut y gallwch ymchwilio i hanes eich ardal drwy ddefnyddio llyfrau log ysgolion fel math o ffynhonnell sydd ar gael mewn archifdai neu swyddfeydd cofnodion lleol a chenedlaethol yng Nghymru. Mae'n rhan o gyfres sy'n ffurfio'r blociau adeiladu sylfaenol er mwyn cael gwybod am hanes lleol.Bwriedir i'r adnodd fod yn ganllaw i athrawon, i'w helpu i ddefnyddio ffynonellau cynradd yn yr ystafell ddosbarth. Gall yr adnodd helpu athrawon hefyd i weithio gyda'u harchifdy lleol i ddod o hyd i ffynonellau tebyg ar gyfer eu hardal eu hunain. Ei nod yw cyflwyno athrawon a myfyrwyr i'r mathau o ffynonellau archifol sy'n cael eu defnyddio ar gyfer hanes lleol ac i ymgyfarwyddo â ffurf, golwg a chynnwys y ffynonellau. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a ChyfathrebuHanesOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o 8 am 'Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol' ar gyfer Cam Cynnydd 3.

Gymru adeg y Rhyfel - Caerdydd yn ystod yr Ail...
Sut oedd bywyd bob dydd yng Nghaerdydd yn ystod yr Ail Ryfel Byd? Drwy ymchwilio i gopïau digidol o brif ffynonellau yn Archifau Morgannwg, bydd dysgwyr yn meithrin dealltwriaeth o fywyd bob dydd yng Nghaerdydd yn ystod yr Ail Ryfel Byd. I ddechrau, bydd y disgyblion yn penderfynu ar ba ddyddiad y dechreuodd y rhyfel, yna, byddan nhw'n ymchwilio i gyrchoedd awyr, pobl yn gorfod symud o'u cynefin, dogni a Diwrnod Buddugoliaeth yn Ewrop. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu, Mathemateg a RhifeddHanesOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn.

Ar Garreg Eich Drws - Catalogau Gwerthu
Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol. Mae'r adnodd hwn yn edrych ar sut y gallwch ymchwilio i hanes eich ardal drwy ddefnyddio catalogau gwerthu fel math o ffynhonnell sydd ar gael mewn archifdai neu swyddfeydd cofnodion lleol a chenedlaethol yng Nghymru. Mae'n rhan o gyfres sy'n ffurfio'r blociau adeiladu sylfaenol er mwyn cael gwybod am hanes lleol.Bwriedir i'r adnodd fod yn ganllaw i athrawon, i'w helpu i ddefnyddio ffynonellau cynradd yn yr ystafell ddosbarth. Gall yr adnodd helpu athrawon hefyd i weithio gyda'u harchifdy lleol i ddod o hyd i ffynonellau tebyg ar gyfer eu hardal eu hunain. Ei nod yw cyflwyno athrawon a myfyrwyr i'r mathau o ffynonellau archifol sy'n cael eu defnyddio ar gyfer hanes lleol ac i ymgyfarwyddo â ffurf, golwg a chynnwys y ffynonellau. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a ChyfathrebuHanes, DaearyddiaethOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o 8 am 'Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol' ar gyfer Cam Cynnydd 3.

Ar Garreg Eich Drws - Cyfeiriaduron Masnach
Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol. Mae'r adnodd hwn yn edrych ar sut y gallwch ymchwilio i hanes eich ardal drwy ddefnyddio cyfeiriaduron masnach fel math o ffynhonnell sydd ar gael mewn swyddfeydd cofnodion ac archifdai lleol a chenedlaethol yng Nghymru. Mae'n rhan o gyfres sy'n ffurfio'r blociau adeiladu sylfaenol er mwyn cael gwybod am hanes lleol.Bwriedir i'r adnodd fod yn ganllaw i athrawon, i'w helpu i ddefnyddio prif ffynonellau yn yr ystafell ddosbarth. Gall yr adnodd helpu athrawon hefyd i weithio gyda'u harchifdy lleol i ddod o hyd i ffynonellau tebyg ar gyfer eu hardal eu hunain. Ei nod yw cyflwyno athrawon a myfyrwyr i'r mathau o ffynonellau archifol sy'n cael eu defnyddio ar gyfer hanes lleol ac i ymgyfarwyddo â ffurf, golwg a chynnwys y ffynonellau. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a ChyfathrebuHanes, DaearyddiaethOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o 8 am 'Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol' ar gyfer Cam Cynnydd 3.

Ar Garreg Eich Drws - Ffotograffau
Defnyddio archifau i ymchwilio i hanes lleol. Mae'r adnodd hwn yn edrych ar sut y gallwch ymchwilio i hanes eich ardal drwy ddefnyddio ffotograffau fel math o ffynhonnell sydd ar gael mewn archifdai a swyddfeydd cofnodion lleol a chenedlaethol yng Nghymru. Mae'n rhan o gyfres sy'n ffurfio'r blociau adeiladu sylfaenol er mwyn cael gwybod am hanes lleol.Bwriedir i'r adnodd fod yn ganllaw i athrawon, i'w helpu i ddefnyddio prif ffynonellau yn yr ystafell ddosbarth. Gall yr adnodd helpu athrawon hefyd i weithio gyda'u harchifdy lleol i ddod o hyd i ffynonellau tebyg ar gyfer eu hardal eu hunain. Ei nod yw cyflwyno athrawon a myfyrwyr i'r mathau o ffynonellau archifol sy'n cael eu defnyddio ar gyfer hanes lleol ac i ymgyfarwyddo â ffurf, golwg a chynnwys y ffynonellau. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a ChyfathrebuHanes, DaearyddiaethOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o 8 am 'Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol' ar gyfer Cam Cynnydd 3.

Ar Garreg Eich Drws - Cofrestrau Plwyf
Defnyddio archifau i ymchwilio i hanes lleol. Mae'r adnodd hwn yn edrych ar sut y gallwch chi ymchwilio i hanes eich ardal drwy ddefnyddio cofrestrau plwyf fel math o ffynhonnell sydd ar gael mewn archifdai a swyddfeydd cofnodion lleol a chenedlaethol yng Nghymru. Mae'n rhan o gyfres sy'n ffurfio'r blociau adeiladu sylfaenol er mwyn cael gwybod am hanes lleol. Bwriedir i'r adnodd fod yn ganllaw i athrawon, i'w helpu i ddefnyddio prif ffynonellau yn yr ystafell ddosbarth. Gall yr adnodd helpu athrawon hefyd i weithio gyda'u harchifdy lleol i ddod o hyd i ffynonellau tebyg ar gyfer eu hardal eu hunain. Ei nod yw cyflwyno athrawon a myfyrwyr i'r mathau o ffynonellau archifol sy'n cael eu defnyddio ar gyfer hanes lleol ac i ymgyfarwyddo â ffurf, golwg a chynnwys y ffynonellau. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a ChyfathrebuHanesOed: 18-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o 8 am 'Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol' ar gyfer Cam Cynnydd 3.

Ar Garreg Eich Drws – Papurau Newydd
Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol. Mae'r adnodd hwn yn edrych ar sut y gallwch ymchwilio i hanes eich ardal drwy ddefnyddio papurau newydd fel math o ffynhonnell sydd ar gael mewn archifdai lleol a chenedlaethol neu swyddfeydd cofnodion yng Nghymru. Mae'n rhan o gyfres sy'n ffurfio'r blociau adeiladu sylfaenol er mwyn cael gwybod am hanes lleol. Bwriedir i'r adnodd fod yn ganllaw i athrawon, i'w helpu i ddefnyddio prif ffynonellau yn yr ystafell ddosbarth. Gall yr adnodd helpu athrawon hefyd i weithio gyda'u harchifdy lleol i ddod o hyd i ffynonellau tebyg ar gyfer eu hardal eu hunain. Ei nod yw cyflwyno athrawon a myfyrwyr i'r mathau o ffynonellau archifol sy'n cael eu defnyddio ar gyfer hanes lleol ac i ymgyfarwyddo â ffurf, golwg a chynnwys y ffynonellau. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a ChyfathrebuHanes, DaearyddiaethOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o 8 am 'Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol' ar gyfer Cam Cynnydd 3.

Ar Garreg Eich Drws – Mapiau
Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol. Mae'r adnodd hwn yn edrych ar sut y gallwch ymchwilio i hanes eich ardal drwy ddefnyddio mapiau Arolwg Ordnans a mapiau'r degwm fel math o ffynhonnell sydd ar gael mewn archifdai neu swyddfeydd cofnodion lleol a chenedlaethol yng Nghymru. Mae'n rhan o gyfres sy'n ffurfio'r blociau adeiladu sylfaenol er mwyn cael gwybod am hanes lleol. Bwriedir i'r adnodd fod yn ganllaw i athrawon, i'w helpu i ddefnyddio prif ffynonellau yn yr ystafell ddosbarth. Gall yr adnodd helpu athrawon hefyd i weithio gyda'u harchifdy lleol i ddod o hyd i ffynonellau tebyg ar gyfer eu hardal eu hunain. Ei nod yw cyflwyno athrawon a myfyrwyr i'r mathau o ffynonellau archifol sy'n cael eu defnyddio ar gyfer hanes lleol ac i ymgyfarwyddo â ffurf, golwg a chynnwys y ffynonellau. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a ChyfathrebuHanes, DaearyddiaethOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o 8 am 'Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol' ar gyfer am Cynnydd 3.

Ar Garreg Eich Drws - Ffurflenni’r Cyfrifiad
Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol. Mae'r adnodd hwn yn edrych ar sut y gallwch ymchwilio i hanes eich ardal drwy ddefnyddio ffurflenni’r cyfrifiad fel math o ffynhonnell sydd ar gael mewn archifdai neu swyddfeydd cofnodion lleol a chenedlaethol yng Nghymru. Mae'n rhan o gyfres sy'n ffurfio'r blociau adeiladu sylfaenol er mwyn cael gwybod am hanes lleol. Bwriedir i'r adnodd fod yn ganllaw i athrawon, i'w helpu i ddefnyddio ffynonellau cynradd yn yr ystafell ddosbarth. Gall yr adnodd helpu athrawon hefyd i weithio gyda'u harchifdy lleol i ddod o hyd i ffynonellau tebyg ar gyfer eu hardal eu hunain. Ei nod yw cyflwyno athrawon a myfyrwyr i'r mathau o ffynonellau archifol sy'n cael eu defnyddio ar gyfer hanes lleol ac i ymgyfarwyddo â ffurf, golwg a chynnwys y ffynonellau. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a ChyfathrebuHanes, DaearyddiaethOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o 8 am 'Defnyddio Archifau i Ymchwilio i Hanes Lleol' ar gyfer Cam Cynnydd 3.

Astudiaeth Achos: Beth oedd ysgol fel yn yr oes...
Diwrnod Meddiannu yn Amgueddfa Lleng Rhufeinig.Daeth disgyblion o Ysgol Gynradd Lodge Hill i Amgueddfa Leng Rufeinig Cymru fel rhan o Ddiwrnod Meddiannu Kids in Museums, 2017. Cymerwyd yr awenau ganddynt er mwyn dweud hanes ysgolion yn ystod yr oes Rhufeinig, Crëwyd y fidio a welir yma ganddynt wedi iddynt ei sgriptio a'i ffilmio. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu, Fframwaith Cymhwysedd DigidolHanesOed: 8-11 / Cam Cynnydd 3 Astudiaeth achosCasglwch syniadau ar gyfer eich projectau digidol eich hunan drwy weld sut mae ysgolion eraill wedi defnyddio ein gwefan.

Ymchwilio i Dirwedd Cymru – Lluniau Falcon Hildred
Beth allwn ni ei ddysgu am dirwedd Cymru drwy ymchwilio i weithiau celf Falcon Hildred?Mae’r adnodd dysgu yma’n helpu’r dysgwr i ateb y cwestiwn hwn, a datblygu dealltwriaeth o’r deunydd a ddefnyddiwyd ynghyd a chyfansoddiad, technegau a’r offer. Dilynwch y dolenni i’r casgliadau o’r gwaith wedi digideiddio er mwyn cefnogi eich astudiaethau a darganfod gwaith Falcon Hildred. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Y Celfyddydau MynegiannolCelf, Hanes, Daearyddiaeth, Cymry EnwogOed: 8-14 / Cam Cynnydd: 3 a 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Gweler y Cysylltiadau Cyflym isod am gynnwys i gyd-fynd â'r Adnodd Dysgu hwn.

Astudiaeth Achos: Bywyd Milwr Rhufeinig
Fel rhan o ‘Kids in Museums Takeover Day’ yn 2015, caiff ddisgyblion o St Woolos daith o amgylch yr Amgueddfa, gan gynnwys ymweliad arbennig i'r ardal casglu 'tu ôl i'r llenni'. Roedd y plant yn gweld ac yn eu cynnal gwrthrychau Rhufeinig sydd ddim fel arfer yn cael eu gweld gan y cyhoedd. Gan ddefnyddio hyn roeddent wedi'i ddysgu fel ysbrydoliaeth, yna wnaeth y disgyblion, ysgrifennu, ffilmio a serennu yn yr ailddeddfiad gwych o fywyd milwr Rhufeinig. Cwricwlwm i GymruY Dyniaethau, Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu, Fframwaith Cymhwysedd DigidolHanesOed: 8-11 / Cam Cynnydd: 3 Astudiaeth achosCasglwch syniadau ar gyfer eich projectau digidol eich hunan drwy weld sut mae ysgolion eraill wedi defnyddio ein gwefan.

Capeli ac eglwysi'r Wladfa
Cyn gynted ag yr oeddynt wedi ymgartrefu yn Nyffryn Camwy ym 1865, dechreuodd y gwladfawyr gynnal gwasanaethau crefyddol ffurfiol yn y stordy pren syml a godwyd yng nghanol pentref Caer Antur. Roedd y Parchedigion Abraham Matthews a Lewis Humphreys (gweinidogion gyda'r Annibynwyr) yn cymryd eu tro i arwain y gwasanaethau bob yn ail fore Sul. Cwricwlwm i GymruY DyniaethauHanes. Addysg GrefyddolOed: 11-14 / Cam Cynnydd: 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o naw yn ymwneud â Phatagonia ar gyfer Cam Cynnydd 4.

Hanes yr Iaith Gymraeg ym Mhatagonia
Roedd allfudo yn agwedd bur gyffredin o fywyd Cymru yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Cyni economaidd oedd yn bennaf gyfrifol am achosi i filoedd o Gymry adael eu hardaloedd genedigol a cheisio bywyd gwell yn y Taleithiau Unedig. Eto, er bod gobaith am well safon byw yng Ngogledd America, roedd nifer o allfudwyr yn ymwybodol o'r perygl iddynt golli eu nodweddion Cymreig wrth iddynt ymdoddi i’r diwylliant Americanaidd. Sylwodd Michael D. Jones ar y duedd hon pan oedd ar ymweliad â’r Taleithiau Unedig ym 1848-9 a chafodd ei argyhoeddi bod angen sefydlu setliad Gymreig ym Mhatagonia i amddiffyn iaith, arferion a chrefydd ei gydwladwyr. Yng ngolwg Michael D. Jones, dim ond gwladfa lle rhoddid statws swyddogol i’r iaith Gymraeg a fyddai’n caniatáu i hunaniaeth genedlaethol yr ymfudwyr flodeuo’n ddirwystr. Cwricwlwm i GymruY DyniaethauHanesOed: 11-14 / Cam Cynnydd: 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o naw yn ymwneud â Phatagonia ar gyfer Cam Cynnydd 4.

Ysgolion cynnar y Wladfa - Patagonia
Yn fuan wedi i'r gwladfawyr cyntaf ymsefydlu yn eu cartref newydd ar lannau Afon Chupat, aethant ati i godi adeilad pren ar gyfer ysgol gyntaf y Wladfa. Cafodd y Parch. Lewis Humphreys, a ddeuai'n wreiddiol o Ganllwyd, ei benodi yn ysgolfeistr. Roedd plant o bob oed yn mynychu'r ysgol, ac yno caent addysg trwy gyfrwng y Gymraeg. Cwricwlwm i GymruY DyniaethauHanesOed: 11-14 / Cam Cynnydd: 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o naw yn ymwneud â Phatagonia ar gyfer Cam Cynnydd 4.

Dyddiau du - Llifogydd ac allfudo - Patagonia
I goroni’r cwbl, cafodd Dyffryn Camwy ei daro ym 1899 gan y llifogydd gwaethaf ers i'r Cymry ymsefydlu yno ym 1865. Yn ôl adroddiadau ar y pryd, bu'n bwrw glaw yn Nyffryn Camwy am dros dair wythnos, gan achosi i lefel yr afon godi ar gyfradd o bymtheg modfedd pob deuddeng awr. Difrodwyd cartrefi ac eiddo'r ymsefydlwyr a bu'n rhaid iddynt ffoi i dir uwch er mwyn diogelwch. Cwricwlwm i GymruY DyniaethauHanesOed: 11-14 / Cam Cynnydd: 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o naw yn ymwneud â Phatagonia ar gyfer Cam Cynnydd 4.

O ddyffryn Camwy i Gwm Hyfryd - Patagonia
Ar ddechrau'r 1870au cododd awydd ymhlith rhai o'r gwladfawyr mwyaf anturus i archwilio'r tiroedd eang a oedd yn amgylchynu'r Wladfa. Cwricwlwm i GymruY DyniaethauHanesOed: 11-14 / Cam Cynnydd: 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o naw yn ymwneud â Phatagonia ar gyfer Cam Cynnydd 4.

Dyddiau cynnar ar dir Patagonia
Yn fuan wedi i'r 'Mimosa' fwrw ei angor yn y Bae Newydd ar 27 Gorffennaf 1865, penderfynodd y Capten George Pepperrell, y meddyg Thomas Greene, a thua hanner dwsin o'r dynion adael y llong ac archwilio'r tir. Yn ôl yr hanes, Hugh Hughes (Cadfan Gwynedd) oedd y cyntaf o'r ymfudwyr i roi ei draed ar dir Patagonia. Cwricwlwm i GymruY DyniaethauHanesOed: 11-14 / Cam Cynnydd: 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o naw yn ymwneud â Phatagonia ar gyfer Cam Cynnydd 4.

Brodorion Patagonia a'r gwladfawyr Cymreig
Nid y Cymry oedd y bobl gyntaf i fyw ym Mhatagonia. Am ganrifoedd, bu brodorion yn byw yno yn •ôl eu harferion eu hunain. Un o’r llwythau hyn oedd y 'Tehuelche', a deuent o ardal rhwng Culfor Magellan a’r Afon Negro ym Mhatagonia. Cwricwlwm i GymruY DyniaethauHanesOed: 11-14 / Cam Cynnydd: 4 Pecyn Gweithgareddau Dysgu Mae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o naw yn ymwneud â Phatagonia ar gyfer Cam Cynnydd 4.

Casgliadau Patagonia

Patagonia - Mordaith y 'Mimosa', 1865
Ar 28 Mai 1865, cychwynnodd y fintai o ymfudwyr Cymreig ar eu taith hir o Lerpwl i Batagonia. Er bod y 150 o deithwyr a oedd ar fwrdd y 'Mimosa' yn siwr o fod yn teimlo'n bryderus yngl~n â'r fordaith, buasent hefyd wedi bod yn falch bod yr holl ddisgwyl drosodd a'u bod yn cychwyn eu siwrnai i Dde America. Cwricwlwm i GymruY DyniaethauHanesOed: 11-14 / Cam Cynnydd: 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o naw yn ymwneud â Phatagonia ar gyfer CCam Cynnydd 4.

Sefydlu'r Wladfa Gymreig ym Mhatagonia

Paul Robeson: Llwyfan a Sgrin
Paul Robeson yn dod yn enwog. Y mae'r uned hon yn cefnogi datblygu sgiliau holi trwy edrych ar berfformiadau llwyfan a sgrin Paul Robeson. Y mae hefyd yn edrych ar deipgastio actorion a stereoteipio rolau pobl o wahanol gefndiroedd diwylliannol ac ethnig. Cwricwlwm i GymruY DyniaethauHanesOed: 11-14 / Cam Cynnydd: 4 Pecyn Gweithgareddau DysguMae’r adnodd hwn yn darparu gweithgareddau dysgu ar gyfer eich myfyrwyr, gan ddefnyddio ein cynnwys. Mae’n un o gyfres o chwech am Paul Robeson ar gyfer Cam Cynnydd 4.

Newid a Gwrthdaro yng Nghymru, 1900-1918