Gellir lawrlwytho cynnwys at ddefnydd anfasnachol, megis defnydd personol neu ar gyfer adnoddau addysgol.
Ar gyfer defnydd masnachol cysyllwch yn uniongyrchol gyda deilydd yr hawlfraint os gwelwch yn dda.
Read more about the The Creative Archive Licence.
Disgrifiad
Heb os, 'Myfanwy Fychan o Gastell Dinas Bran' gan John Ceiriog Hughes (1832-87) oedd un o gerddi mwyaf poblogaidd Cymru oes Victoria. Gwobrwywyd y rhieingerdd (cerdd serch) hon yn Eisteddfod Fawr Llangollen, 1858, a gwnaeth argraff fawr ar Gymry'r oes. Yn ôl un sylwebydd cyfoes: 'Rhoes "Myfanwy" dant newydd yn nhelyn Cymru ... dyma gân na raid i'r gwladwr symlaf wrth eiriadur er deall ystyron ei gieiriau. Ni ddigwyddodd i mi erioed gyfarfod ag un dyn a ddarllenodd Riangerdd Llangollen ... heb gael ei foddhau, pa faint bynag o gén rhagfarn fyddo ar ei feddwl, neu pa mor ddiawen bynag y bo. Y mae ynddi rywbeth i foddio pob chwaeth ond yr amhur'.
Ganed Ceiriog yn Llanarmon Dyffryn Ceiriog, Sir Ddinbych. Treuliodd gyfnod ym Manceinion a bu'n gweithio fel clerc ar y rheilffordd yn Llundain cyn dychwelyd i Gymru ym 1868 pan gafodd ei benodi yn orsaf-feistr yng Nghaersŵs. Roedd Ceiriog wedi dechrau barddoni ers rhai blynyddoedd ond ni chyhoeddwyd ei waith hyd 1860 pan ymddangosodd y gyfrol 'Oriau'r Hwyr'. Dilynwyd hon gan sawl cyfrol arall, gan gynnwys 'Oriau'r Bore' (1862) a 'Cant o Ganeuon' (1863) - cyfrolau sy'n cynnwys ei waith mwyaf poblogaidd. Mae'n debyg mai ei ganeuon telynegol oedd ei weithiau mwyaf poblogaidd ac mae rhai, fel 'Nant y Mynydd' ac 'Alun Mabon', yn parhau i gael eu canu a'u hadrodd ar lwyfannau eisteddfodau a chyngherddau hyd heddiw.
Ffynhonnell: Hywel Teifi Edwards, 'Ceiriog' (Caernarfon, 1987).
Oes gennych chi wybodaeth ychwanegol am yr eitem hon? Gadewch sylwad isod
Sylwadau (0)
Rhaid mewngofnodi i bostio sylw