Gellir lawrlwytho cynnwys at ddefnydd anfasnachol, megis defnydd personol neu ar gyfer adnoddau addysgol.
Ar gyfer defnydd masnachol cysyllwch yn uniongyrchol gyda deilydd yr hawlfraint os gwelwch yn dda.
Read more about the The Creative Archive Licence.
Disgrifiad
Croesholiad William Davies yn ystod achos llys arweinwyr y Siartwyr, yn dilyn y Gwrthryfel yng Nghasnewydd, Tachwedd 1839.
Roedd William Davies yn fab i siopwr o Goed-duon. Roedd wedi bod yn aelod o gyfrinfa'r Siartwyr yn lleol ers mis Mai 1839, ac felly, roedd wedi bod yn bresennol mewn nifer o'r cyfarfodydd cyfrinachol lle cafodd trefniadau'r ymosodiad ar Gasnewydd eu trafod. Wrth gael ei groesholi, aeth Davies ati i egluro mwy am drefniadaeth y Siartwyr yn yr ardal, gan esbonio sut yr oedd gan y gwahanol gyfrinfeydd ran benodol i'w chwarae yn yr ymosodiad. Fodd bynnag, er gwaethaf ei gysylltiad agos â'r mudiad, ni chwaraeodd Davies unrhyw ran yn y gwrthryfel ei hun, gan iddo benderfynu aros adref yng Ngoed-duon tan hanner dydd ar fore Llun, 4 Tachwedd 1839 - sef diwrnod yr ymosodiad ar Gasnewydd. Dywedir iddo gael ei wawdio'n ddiweddarach gan y gwragedd lleol am ei ymddygiad llwfr. Roedd penderfyniad Davies i roi tystiolaeth yn yr achos llys hwn yn cael ei ystyried yn drobwynt yn yr ymchwiliad, gan fod ganddo gymaint o wybodaeth gyfrinachol am y Siartwyr a'u harweinwyr. Fodd bynnag, yn ddiweddarach, penderfynodd dorri amodau ei fechnïaeth.
Ffynhonnell: David J. V. Jones, 'The Last Rising: The Newport Insurrection of 1839' (Oxford, 1985).
Oes gennych chi wybodaeth ychwanegol am yr eitem hon? Gadewch sylwad isod
Sylwadau (0)
Rhaid mewngofnodi i bostio sylw